شرح حادثه:
یک سال پس از انجام تعمیرات اساسی بر روی ژنراتور ، حادثه‌ای رخ داد که منجر به توقف اضطراری (تریپ) واحد گردید. در این حادثه، سیل (آب‌بند) هوای مربوط به یاتاقان سمت تحریک (سمت آزاد یا NDE - Non-Drive End) ژنراتور از محل خود خارج شده و با پره‌های فن خنک‌کاری ژنراتور برخورد نمود.
علت‌یابی و پیامدها:
- شل شدن سیل هوا: علت اصلی حادثه، شل شدن و جدا شدن سیل هوای یاتاقان سمت تحریک ژنراتور بود.
- برخورد با پره‌های فن: سیل جدا شده با پره‌های فن خنک‌کاری ژنراتور برخورد کرده و منجر به آسیب‌دیدگی هر دو قطعه گردید.
- تولید براده: در نتیجه این برخورد، براده‌های فلزی و غیرفلزی تولید شد.
- نفوذ براده به داخل روتور: این براده‌ها به داخل محفظه روتور ژنراتور نفوذ پیدا کردند.
- خطای روتور ارت فالت (Rotor Earth Fault): وجود براده‌های رسانا در داخل روتور باعث ایجاد مسیر ناخواسته جریان الکتریکی به زمین شده و منجر به فعال شدن سیستم حفاظتی “روتور ارت فالت” گردید.
- تریپ واحد: با تشخیص خطای ارت فالت روتور، فرمان تریپ (توقف اضطراری) به واحد صادر شد تا از آسیب‌های بیشتر به تجهیزات جلوگیری شود.
اقدامات انجام شده:
- بررسی و تشخیص اولیه: پس از تریپ واحد، تیم فنی بلافاصله بررسی‌های لازم را جهت تشخیص علت حادثه آغاز نمود.
- دیسمنتلی و انتقال روتور: با توجه به نفوذ براده به داخل روتور و حساسیت این قطعه، تصمیم به دمونتاژ روتور ژنراتور گرفته شد. روتور جهت انجام عملیات تخصصی به کارگاه مجهز منتقل گردید.
- عملیات تمیزکاری و سرویس روتور: در کارگاه تخصصی، عملیات دقیقی شامل موارد زیر بر روی روتور انجام شد:
- بازرسی کامل و دقیق تمامی قسمت‌های روتور.
- تمیزکاری کامل و حذف تمامی براده‌ها و آلودگی‌های نفوذ کرده.
- انجام تست‌های الکتریکی و مکانیکی لازم جهت اطمینان از سلامت روتور.
- سرویس‌های دوره‌ای و پیشگیرانه مورد نیاز.
- بررسی و تعمیر سیل هوا و فن: همزمان با عملیات بر روی روتور، سیل هوای آسیب‌دیده تعویض و پره‌های فن خنک‌کاری نیز مورد بازرسی و تعمیر یا تعویض قرار گرفتند. همچنین، علت شل شدن سیل هوا بررسی و اقدامات اصلاحی لازم جهت جلوگیری از تکرار حادثه انجام شد.
- نصب مجدد روتور: پس از اتمام موفقیت‌آمیز عملیات تمیزکاری، سرویس و تست‌های نهایی، روتور ژنراتور مجدداً در محل خود نصب گردید.
- آماده‌سازی و راه‌اندازی واحد: پس از اطمینان از صحت تمامی اتصالات و تنظیمات، واحد برای راه‌اندازی مجدد آماده و با موفقیت راه‌اندازی شد.
نتیجه‌گیری:
حادثه ناشی از شل شدن سیل هوای یاتاقان سمت تحریک ژنراتور، به دلیل برخورد با فن خنک‌کاری و نفوذ براده‌های حاصله به داخل روتور، منجر به بروز خطای روتور ارت فالت و تریپ واحد گردید. با انتقال روتور به کارگاه تخصصی و انجام عملیات تمیزکاری و سرویس کامل، و همچنین اصلاحات لازم در سیستم سیلینگ و فن، مشکل برطرف گردید و واحد با موفقیت به شبکه بازگشت. توصیه می‌شود بازرسی‌های دوره‌ای از سیستم سیلینگ یاتاقان‌ها با دقت بیشتری انجام پذیرد تا از بروز حوادث مشابه در آینده جلوگیری شود.
